Firmy, jak wszystkie organizacje mają charakter dynamiczny. Nie chodzi nawet o to, że w sposób naturalny wzrastają, zdobywając nowe rynki zbytu i zwiększając liczbę pracowników, ale po prostu zmieniają się. Dotyczy to zarówno obszaru ich działalności (dywersyfikacja, rozszerzanie oferty, ekspansja albo ograniczanie się do niszy) jak i sposobu zarządzania. Każdy z etapów rozwoju firmy niesie ze sobą pewne wyzwania i wymaga podejmowania określonych decyzji. Dotyczy to także komunikacji. Im bardziej będzie ona dopasowana do aktualnych potrzeb organizacji i ludzi, tym lepiej.
Firmy w swoim rozwoju przechodzą przez różne etapy
Wszystkie firmy od momentu założenia przechodzą przez różne etapy rozwoju. Początkowo ich wzrost odbywa się w ramach małej organizacji (startupu) i wiele z nich na takim poziomie już pozostaje. Inne natomiast rozwijają się na tyle dynamicznie, że nabierają z czasem charakteru korporacyjnego, co wymaga od nich przeprowadzenia licznych zmian.
Początkiem każdej firmy jest decyzja o jej założeniu. Kolejnym etapem jest opracowanie na bazie pierwotnego pomysłu jej wizji oraz planowanie, które wiąże się z poszukiwaniem jak najwłaściwszego modelu biznesowego. Gdy zostanie on odpowiednio zdefiniowany, następuje pewnego rodzaju stabilizacja, ale także rozwój, który generuje nowe problemy. Firma, której dotychczasowa działalność w pełni uzależniona była od pracy i zaangażowania jej właściciela, wymaga zatrudnienia coraz większej liczby pracowników, a co za tym idzie rozbudowy struktury i konieczności delegowania uprawnień. Dodatkowym wyzwaniem staje się także takie skalowanie produkcji i sprzedaży, które nie doprowadzi do obniżenia jakości i tym samym utraty zaufania do firmy.
Rozwój firmy nie kończy się jednak w momencie przejścia z etapu organizacji małej do dużej. Proces ten trwa dalej, a jego przebieg zależy między innymi od jej wieku (czasu funkcjonowania na rynku), rozmiaru, etapu ewolucji oraz tempa wzrostu branży. Firmy przechodzą zwykle przez etap kreatywności, nadmiernej biurokracji, decentralizacji, koordynacji by ostatecznie dojść do etapu rzeczywistej współpracy.
4 podstawowe poziomy komunikacji w firmie
W organizacjach mamy do czynienia z różnymi rodzajami komunikacji. Działania te można analizować w kontekście celów, którym mają one służyć (np. informowanie, angażowanie, integrowanie), albo wykorzystywanych mediów (np. Intranet, aplikacje mobilne, newslettery, spotkania itp.). O komunikacji mówi się także wskazując na kierunek przepływu informacji (z góry w dół, z dołu do góry, ukośna), bądź na osoby w niej uczestniczące. Biorąc pod uwagę to ostatnie kryterium wyróżnia się 4 podstawowe poziomy komunikacji w organizacji:
- Komunikacja ogólnofirmowa (nazywana inaczej masową lub korporacyjną) – to komunikacja ukierunkowana na wszystkich pracowników lub duże ich grupy (np. jednego zakładu). Jej głównym celem jest informowanie i integrowanie. Zwykle opiera się na mediach masowych i przeważa w niej kierunek z góry w dół, czyli od zarządu do pracowników niższego szczebla.
- Komunikacja między zespołami – to komunikacja, która w największym stopniu weryfikuje jakość współpracy w firmie i ma bezpośredni wpływ na jej efektywność. To tu zwykle pojawia się najwięcej barier i to zarówno z powodu konfliktów i rywalizacji, jak i braku rozwiązań systemowych.
- Komunikacja w zespole – to komunikacja, która odnosi się do mniejszych grup pracowników. Na jej jakość bezpośredni wpływ ma lider (kierownik), jednak nie bez znaczenia są tutaj także cechy osobowościowe poszczególnych członków zespołu. Ten poziom komunikacji ma często charakter subkulturowy i opiera się głównie na kontaktach nieformalnych.
- Komunikacja interpersonalna – czyli komunikacja 1:1 np. pracownika i przełożonego. Ten rodzaj komunikacji czasami jest regulowany przez firmy poprzez różnego rodzaju kodeksy, czy zalecenia (wskazujące jak należy przeprowadzać rozmowy z pracownikami), często jednak ma charakter spontaniczny i zindywidualizowany.
Jako dopełnienie tej klasyfikacji można jeszcze potraktować komunikację wewnętrzną, którą określa się jako dialog wewnętrzny i która ma związek z relacją z samym sobą. Jej znaczenie jest o tyle istotne, że gdy jest ona dobrej jakości, świadczy o wysokiej samoświadomości, a to znacznie ułatwia otworzenie się na innych ludzi i ogólnie sprzyja komunikacji.
Każdy etap rozwoju firmy wymaga odpowiedniej komunikacji
Niezależnie od tego na jakim etapie rozwoju znajduje się firma, zawsze potrzebuje odpowiedniej komunikacji. Gdy jest ona małą organizacją, szczególną rolę odgrywa w niej komunikacja interpersonalna. Tutaj liczą się nie tyle narzędzia i systemy, co odpowiednie nastawienie i po prostu komunikatywność wyrażająca się w jasnym i precyzyjnym wyrażaniu myśli. Na kolejnych etapach rozwoju, wraz ze wzrostem biurokracji, także komunikacja staje się bardziej formalna. Istotne jest jednak, aby wykorzystywane narzędzia nie wynikały jedynie z panujących trendów, ale przede wszystkim odpowiadały potrzebom organizacji i jej pracowników. Pułapką może okazać się tutaj koncentracja na przekazywaniu informacji z góry w dół, przy jednoczesnym zaniedbywanie rzeczywistego dialogu (czyli komunikacji dwustronnej). Kolejne etapy rozwoju firmy nieuchronnie łączą się z wprowadzaniem zmian, a to wymaga specyficznej komunikacji ukierunkowanej na uświadamianie celu, niwelowanie oporu i wzmacnianie zaangażowania. Wiele firm decyduje się na rozwój poprzez fuzje i przejęcia, które zwykle prowadzą do kryzysu i mogą wywołać u pracowników merger syndrome. Zadaniem komunikacji w tym okresie poza aspektami czysto strategicznymi (wynikającymi z ukierunkowania na realizację nowych celów) jest budowanie dobrej atmosfery wokół połączenia i pomoc w zarządzaniu emocjami ludzi.
– – – – – – – – – –
Jeżeli zainteresowała Cię treść tego artykułu zapraszam do realizacji wspólnych projektów